Sumbangan Kitab Risalah Fi Bayani Hukmi Al-Bai’i Wa Al-Riba Karangan Shaykh Abdul Qadir bin Abdul Rahim Bukit Bayas Kepada Koleksi Fiqh Melayu

• Main Authors: Mohd, Hasanulddin, Mohd. Yusoff, Zurita, Mat Yusoff, Norhafizah
• Format: Article
• Language: Malay
• Published: 2011
• Subjects: BP Islam. Bahaism. Theosophy, etc
• Online Access: http://eprints.unisza.edu.my/2997/1/FH02-FKI-14-00510.pdf; http://eprints.unisza.edu.my/2997/
• Institution: Universiti Sultan Zainal Abidin

Kitab Risalah Fi Bayani Hukmi al-Bai’i wa al-Riba ialah sebuah kitab fiqh yang jarang dikenali masyarakat. Ia dikarang oleh Shaykh Abdul Qadir bin Abdul Rahim Bukit Bayas, mufti kerajaan Negeri Terengganu yang pertama. Justeru, ia merupakan antara rujukan yang perlu diberikan perhatian dalam membicarakan fiqh al-mu’amalat, khasnya dalam bab jual beli, riba, dan mudharabah. Kajian akan cuba mengenengahkan biodata ringkas pengarang, bagaimana karya ini dijejaki, di samping membahaskan isi kandungan dan beberapa analisis daripada kitab beliau. Data dikumpul daripada tinjauan perpustakaan, soal selidik dan tembual dan kemudiannya dianalisis menggunakan metode analisis kandungan. Kajian mendapati bahawa karya ini merupakan salah sebuah kitab yang berperanan dalam menyebarkan fiqh al-mu’amalat menurut acuan tempatan. Banyak pemikiran pengarang yang bersifat kritis dan analitis telah dijelaskan di dalamnya. Pun begitu, beliau bersikap terbuka kepada pandangan�pandangan lain, serta dilihat mampu menggabungkan teori-teori dan hukum-hukum fiqh dengan unsur-unsur tasawuf dan akhlak. Justeru, kitab beliau ini seharusnya mendapat tempat yang sewajarnya dalam masyarakat, sekalipun terdapat beberapa kritikan yang munasabah. Kesimpulannya, kajian terhadap kitab-kitab ulama tempatan seharusnya dirancakkan, terutamanya dalam bidang fiqh al-mu’amalat agar masyarakat kini dapat mengambil manfaat daripadanya.