Kiến tạo các bể trầm tích dầu khí Việt Nam

• Main Authors: Nguyễn, Trọng Tín, Hoàng, Ngọc Đang
• Format: Article
• Language: Vietnamese
• Published: H. : ĐHQGHN 2017
• Subjects: Lịch sử phát triển địa chất; Đứt gãy; Phân vùng kiến tạo
• Online Access: http://repository.vnu.edu.vn/handle/VNU_123/18505
• Institution: Vietnam National University, Hanoi

Mô hình tiến hóa các bể trầm tích Kainozoi Biển Đông được nhiều nhà nghiên cứu xây dựng trên quan điểm kiến tạo mảng, sự va chạm của các mảng lớn: mảng Ấn Độ, mảng Australia, mảng Thái Bình Dương đến rìa Đông Nam lục địa Âu - Á, kết hợp với sự tách dãn và phát triển Biển Đông. Trường động lực đã tạo sự xoay chuyển các vi mảng, đới trượt bằng và các đứt gãy lớn dọc theo đó các bể Kz được hình thành. Hầu hết các bể trầm tích Kz ở Việt Nam có nguồn gốc kiến tạo là các bể rift kiểu tách dãn và xé trượt mà sự hình thành và hoạt động luôn gắn liền với chuyển động kiến tạo mảng giai đoạn Kainozoi. Chúng phân bố liền kề hoặc ở nơi giao nhau với các đới đứt gãy lớn như Sông Lô, Vĩnh Ninh, Sông Chảy, Sông Hồng, Rào Nậy, Tây Tri Tôn, Tam Kỳ - Phước Sơn, Cù Lao Xanh, Sườn Dốc Đông Việt Nam, Cắt Trượt Tuy Hòa, Sư Tử Đen - Phú Quý, Bạch Hổ - Rạng Đông, Mae Ping - Sông Hậu, Sông Đồng Nai, Hồng - Mãng Cầu, Đá Chữ Thập - Đá Tây, Vũng Mây, Tây Trường Sa, Ba Chùa - Kim Long,Sự thay đổi phương chuyển động và hướng của trường lực kiến tạo trong quá trình tương tác giữa các mảng lớn trong khu vực trong giai đoạn Kainozoi đã tạo nên tính nhịp và tính chu kỳ trong lịch sử phát triển kiến tạo - trầm tích, hoạt động magma và được đánh dấu bằng những gián đoạn khu vực được ghi nhận ở tất cả các bể. Lãnh thổ Việt Nam và kế cận là miền cấu trúc gồm những địa khu liên hợp phức tạp có kiểu vỏ lục địa, mặc dù đã được cố kết và trở thành một craton hợp nhất với lục địa Âu - Á vào cuối Mezozoi (Jura muộn - Creta?), nhưng do hoạt động hút chìm của mảng Ấn Độ Dương ở rìa Nam cung đảo Sumatra - Java, và đặc biệt do sự tách dãn đáy và đại dương hóa Biển Đông, nên mảng lục địa rìa Đông mảng Âu - Á bị biến đổi mạnh vào Kainozoi - đó là nguyên nhân tạo sự khác biệt trong cơ chế và lịch sử hình thành các bể trầm tích Kz chứa dầu khí ở Việt Nam và kế cận.Dù có nguồn gốc khác nhau, nhưng các bể này đều được hình thành trên vỏ lục địa bị chia cắt liên quan đến chuyển động trượt bằng (strike - slip), căng dãn (extension), xé trượt (pull-apart) nội mảng và có dạng địa hào, bán địa hào với các chu kỳ trầm tích và những bất chỉnh hợp, đồng tuổi với nhau được quan sát thấy trong tất cả các bể. Trên cơ sở tổng hợp và xử lý các tài liệu địa chấn, từ, trọng lực, ảnh viễn thám, địa chất, địa động lực và các mô hình thành tạo biển Đông trong bối cảnh kiến tạo khu vực,các yếu tố kiến tạo chính ở thềm lục địa và vùng biển Việt Nam có thể tích hợp bao gồm: 1) Khu vực xé trượt Sông Hồng; 2) Vi mảng sót Hoàng Sa; 3) Vùng vỏ lục địa vát mỏng; 4) Vùng tách dãn đáy đại dương; 5) Vi mảng sót Trường Sa; 6) Vùng trũng phân dị bởi các khối nhô; 7) Vùng căng giãn trượt bằng