VỀ SỰ HÌNH THÀNH VÀ BIẾN ĐỔI CỦA THEN TÀY

• Main Author: Nguyễn, Thị Yên
• Format: Article
• Language: Vietnamese
• Published: Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển 2015
• Subjects: Dân tộc Then; Dân tộc Tày; Cao Bằng
• Online Access: http://repository.vnu.edu.vn/handle/VNU_123/283
• Institution: Vietnam National University, Hanoi

Dựa trên các cứ liệu dân gian ở địa phương, các tác giả sưu tầm nghiên cứu Then người Cao Bằng như Hoa Cương, Dương Sách, Triều Ân đều có nhận xét cho rằng Then chính thức đƣợc ra đời ở thời kỳ nhà Mạc lên cát cứ Cao Bằng nhưng trước đó đã được tồn tại trong dân gian. Đây là những ý kiến đã gợi ý cho tôi đặt ra những giả thiết cho việc tìm hiểu nguồn gốc của Then ở Cao Bằng. Cho đến nay trong dân gian Cao Bằng vẫn còn lưu truyền lại một số truyền thuyết liên quan đến sự tích cây đàn tính và nghề hát Then. Điều đó phần nào đã nói lên đặc điểm về sự hình thành và biến đổi của Then ở Cao Bằng, xin sơ lược giới thiệu như sau: Truyền thuyết kể rằng, có một chàng trai tên là Xiên Câm, vì nghèo 30 tuổi chưa lấy được vợ nên mới nghĩ cách làm ra chiếc đàn tính để giải sầu. Lúc đầu đàn có 12 dây âm thanh quá hay khiến muôn vật mê mẩn mà chết, Bụt bèn bắt Xiên Câm cắt bớt 9 dây nên từ đó cây đàn tính chỉ có 3 dây