Về quốc hiệu nước ta đời nhà Đinh

• Main Author: Nguyễn, Tải cẩn
• Format: Article
• Language: Vietnamese
• Published: H. : ĐHQGHN 2017
• Online Access: http://repository.vnu.edu.vn/handle/VNU_123/56922
• Institution: Vietnam National University, Hanoi

Đại cồ Việt là quốc hiệu của nước ta đời nhà Đinh. Thành tố c ò trong Đại cồ Việt là gì, hiện vẫn là một câu hòi lớn cho giới Việt học. Đen nay, chúng ta đà thấy một số giả thuyết như sau: - Cồ = lớn; và cồ Việt là nước Việt to lớn. - Cồ là cách nói tẳt của cách phát âm Hán Việt cồ Đàm, xuất phát từ một từ tiếng Sanscrit Gautama, nghĩa là Phật; và cồ Việt có nghĩa là rìước Việt theo Phật giảo. - Cồ Việt là nước Việt hùng mạnh có vũ khí cồ {cồ là cây giáo) Dựa trên những tư liệu và phân tích về mặt ngôn ngừ học lịch sừ, bài viết này đề xuất một giải thuyết khác. VIỆT là một từ gốc Hán, vốn có vỏ ngữ âm là * h^'wet. về mặt lịch sử, do ảnh hưởng cùa cách nói của người (Việt) bản địa, từ này đã biến đổi theo hai hướng: Thứ nhất, âm hút vào, ưòn môi * h"* thuộc thanh mẫu VẢN của hệ thống âm đầu tiếng Mán ừaing đại bị rụng đi, còn * wet được bảo toàn và biến đồi cho ta VĨỆT, một từ đơn tiél. Thứ hai, * h“wet đã biến đồi theo một hướng cá biệt thành * k“wet rồi phụ âm * k“ được tách ra, được âm tiết hóa thành c ồ ; yếu tố *wet biến đồi cho ta VIỆT; và ta có cồ Việt, một tên gọi song tiết. Sự tồn tại song song của ba tên gọi Đại cồ Viột, Đại Việt và Việt là do tính bảo thủ của văn tự và tính không nhất quán ừong cách ghi chép của xà hội.