Nhan đề như một tín hiệu nghệ thuật đa trị trong truyện ngắn Việt Nam đương đại

• Main Author: Nguyễn, Thị Năm Hoàng
• Other Authors: Hội nghị khoa học cán bộ trẻ và học viên sau đại học năm học 2013-2014
• Language: Vietnamese
• Published: Đại học KHXH&NV 2019
• Subjects: Tín hiệu nghệ thuật; Đa trị; Truyện ngắn; Việt Nam đương đại
• Online Access: http://repository.vnu.edu.vn/handle/VNU_123/68189
• Institution: Vietnam National University, Hanoi

Đối với truyện ngắn - một thể loại tự sự mà tính cô đọng, hàm súc là một trong những yêu cầu được đặt lên hàng đầu, thì nghệ thuật kết cấu đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Nghệ thuật kết cấu đòi hỏi nhà văn phải chăm lo cho từng yếu tố, tùng bộ phận, dù là nhỏ nhẩt trong câu trúc văn bản nghệ thuật, từ dòng đầu tiên đến chữ cuối cùng, từ mở đầu đến kết thúc tác phẩm. Trong văn bản ây, nhan đề là yếu tố đầu tiên đưa người đọc bước chân vào thế giới nghệ thuật của tác phẩm. Bài viết của chúng tôi phân tích những tín hiệu nghệ thuật đa dạng của nhan đề trong truyện ngắn Việt Nam đương đại dựa trên khảo sát, thống kê những tập truyện ngắn tiêu biểu từ 1975 đến nay, với những phương diện chính là nội dung biểu hiện, khả năng định hướng nhận thức người đọc và phong cách ngôn ngữ của nhan đề. Vê' mặt nội dung, với mồi nội dung khác nhau, nhan đề sẽ hướng đến một mục tiêu, một hiệu quả khác nhau về vai trò và liên hệ của nó đối với tác phẩm, vể hiệu quả nhận thức, có những nhan đê' định hướng sự chú tâm của người đọc câu chuyện vào một nhân tô' nào đó của truyện, như nhân vật, chi tiết, tình huống; có những nhan để giúp người đọc hiểu được tình huôhg hoặc câu chuyện bao quát toàn bộ tác phẩm; song có những nhan đề hạn chế tối đa việc định hướng này bằng sự khó nắm bắt, khó hình dung ý nghĩa của nó, khiến độc giả phải không ngừng băn khoăn, suy nghĩ, và phải dùng toàn bộ nội dung truyện đã đọc xong để quay lại cắt nghĩa nhan đề. Trên