Nữ thần Yeang Sarì trong đời sống của cộng đồng người Hrê (Nghiên cứu tại xã An Vinh, huyện An Lão, tỉnh Bình Định)

• Main Author: Nguyễn, Thị Thanh Xuyên
• Other Authors: Hội thảo "Văn hóa thờ Nữ thần - Mẫu ở Việt Nam và châu Á: Bản sắc và giá trị"
• Format: Conference paper
• Language: Vietnamese
• Published: H. : Thế Giới 2020
• Subjects: Nữ thần Yeang Sarì; Cộng đồng người Hrê; Xã An Vĩnh; Huyện An Lão; Tỉnh Bình Định
• Online Access: http://repository.vnu.edu.vn/handle/VNU_123/88492
• Institution: Vietnam National University, Hanoi

Đặc trưng của sản xuất nông nghiệp (lúa rẫy, lúa nước) là cái nôi sản sinh ra tục thờ cúng Thần Lúa. Thờ cúng Thần Lúa là một loại hình tín ngưỡng đặc trưng điển hình của tộc người Hrê. Nó có vai trò to lớn trong đời sống tâm linh và cố kết cộng đồng. Thờ cúng Thần Lúa của lúa rẫy xưa kia có nhiều nét khác biệt so với thờ Thần Lúa hiện nay. Trong sản xuất lúa rẫy, không có sự can thiệp của các yếu tố kỹ thuật như lúa nước, phụ thuộc hoàn toàn vào điều kiện tự nhiên và sử dụng tri thức dân gian. Do đó, tính thiêng của Thần Lúa trong môi trường làm rẫy cao hơn và “thăng hoa” hơn so với lúa nước. Hệ thống các phong tục, tập quán của người Hrê khi chuyển sang trồng lúa nước cho phép quá trình tái tạo hệ thống theo chiều hướng thích nghi, các đặc trưng cũ không phù hợp sẽ bị loại bỏ, phần còn lại hầu hết mang tính tượng ứưng. Các yếu tố mới ở môi trường trồng lúa nước làm nảy sinh những quan niệm và thờ cúng khác so với trước đây, một mặt tạo ra sự đổi mới có tính căn bản, mặt khác cũng sẵn sàng kế thừa hình thức cũ hợp lý. Các nghi lễ trong thờ cúng Thần Lúa được thực hiện như một hoạt động cộng đồng cần thiết nhằm thiết lập sự ảnh hưởng lẫn nhau giữa các cá nhân.