Thi hành các quy định về tòa án nhân dân trong Hiến pháp 2013

• Main Author: Nguyễn, Ngọc Chí
• Other Authors: Hội thảo Khoa học Đánh giá 5 năm thi hành Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 : Hà Nội, 9/2018
• Format: Conference or Workshop Item
• Language: Vietnamese
• Published: Đại học Quốc gia Hà Nội 2020
• Subjects: Hiến pháp 2013; Luật hiến pháp; Thi hành hiến pháp; Tòa án nhân dân; Pháp luật Việt Nam; Hiến pháp
• Online Access: http://repository.vnu.edu.vn/handle/VNU_123/94822
• Institution: Vietnam National University, Hanoi

Tòa án nhân dân (TAND) là một thiết chế hiến định ở Việt Nam kể từ thời lập quốc (1945). Điều đó cho thấy tầm quan trọng của tòa án trong hệ thống tổ chức quyền lực nhà nước và đời sống xã hội của quốc gia. Việc đánh giá hiệu quả hoạt động (hay thi hành các quy định) về tòa án là một yêu cầu thường xuyên tại nhiều quốc gia cũng như các thiết chế tố tụng quốc tế. Ở Việt Nam, bên cạnh các cơ chế đánh giá nội bộ và chuyên ngành, một cách đánh giá vĩ mô hơn dựa trên đánh giá thi hành các quy định của hiến pháp và pháp luật cũng thường nhận được sự quan tâm. Hiến pháp 2013 đã trải qua 05 năm thi hành trên thực tế. Theo thông lệ của Việt Nam, khoảng thời gian này tương đương với một nhiệm kỳ hoạt động của một thiết chế công quyền. Như vậy, việc đánh giá thi hành các quy định trong hiến pháp tại thời điểm này là cần thiết, đáp ứng được hai mục đích sau: một là, xem xét tác động của hiến pháp lên đời sống xã hội nói chung; hai là, tác động của các thiết chế hiến định trong một nhiệm kỳ nói riêng. Bài viết này tập trung vào đánh giá thi hành các quy định về tòa án nhân dân trong Hiến pháp 2013, bao gồm một số nội dung như: (i) Xác định các tiêu chí đánh giá thi hành quy định về tòa án trong hiến pháp; (ii) Đánh giá thi hành các quy định căn cứ trên các tiêu chí trên, bao gồm: vị trí, chức năng của tòa án; tổ chức tòa án và các nguyên tắc hoạt động của tòa án. Giới hạn của bài viết là đánh giá chủ yếu thông qua hoạt động luật hóa các quy định của hiến pháp mà chưa có các đánh giá tác động trên thực tế dựa trên các đo lường khảo sát, do nguồn lực không cho phép và trong khuôn khổ một bài viết.