Thực thi các quyền hiến định trong linh vực tư pháp – một số tiến triển và thách thức

• Main Author: Lã, Khánh Tùng
• Other Authors: Hội thảo Khoa học Đánh giá 5 năm thi hành Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 : Hà Nội, 9/2018
• Format: Conference or Workshop Item
• Language: Vietnamese
• Published: Đại học Quốc gia Hà Nội 2020
• Subjects: Hiến pháp 2013; Luật hiến pháp; Thi hành hiến pháp; Tư pháp; Quyền hiến định; Quyền của nghi can
• Online Access: http://repository.vnu.edu.vn/handle/VNU_123/94839
• Institution: Vietnam National University, Hanoi

Hoạt động của hệ thống tư pháp luôn liên quan đến sinh mệnh, tự do, tài sản và những quyền cơ bản nhất của con người. Hiến pháp Việt Nam 2013 đã có một số quy định mới hướng đến tăng cường vai trò của tòa án, cũng như nhấn mạnh rằng nhiệm vụ cơ bản của cơ quan này là bảo vệ công lý. Cạnh đó, các quy định về quyền con người cũng được quan tâm hơn và bổ sung một số nội dung. Tuy nhiên, trong năm năm qua, báo chí vẫn tiếp tục nhắc đến những vụ án oan sai, những vi phạm của các cơ quan và người tiến hành tố tụng. Trong bài viết này, với sự tập trung vào hệ thống tư pháp hình sự, tác giả phân tích một số chuyển biến mới liên quan đến khuôn khổ thể chế, sau đó, đánh giá những tiến triển, thách thức trong việc thực thi một số quyền cơ bản trước, trong và sau phiên tòa (bao gồm quyền của người bị tạm giữ, tạm giam, quyền suy đoán vô tội, quyền bào chữa, quyền bồi thường oan sai). Tác giả lập luận rằng việc hoàn thiện thể chế có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tốt hơn các quyền của người bị buộc tội và các bên liên quan, nhưng thực tiễn đang đòi hỏi những cải tiếp theo, thậm chí là cơ bản hơn, để vượt qua nhiều giới hạn hiện tồn tại.