Wika, wika, paano ka ginawa?: Ang pagpapanatili sa wikang Ineskaya sa Taytay, Duero

• Main Author: Masamayor, Karla Andrea L.
• Format: text
• Language: Filipino
• Published: Animo Repository 2015
• Subjects: Eskayan language > Philippines > Bohol; Gender, Race, Sexuality, and Ethnicity in Communication
• Online Access: https://animorepository.dlsu.edu.ph/etd_bachelors/2779
• Institution: De La Salle University

Nilalayon ng pag-aaral na matalakay ang tungkol sa Ineskya. Ang Ineskaya ang wika ng isang kultural na grupo na matatagpuan sa probinsya ng Bohol. Sa pag-aaral na ito, ang pagpapanatiling buhay ng isang hindi laganap, hindi gaanong kilala, at misteryosong wika. Inalam ng mananaliksik kung ano ang tingin ng mga Eskaya sa kanilang sarili. Binigyang tugon rin niya kung bakit nila ginamit ang Ineskaya. Isang palaisipan kung bakit hanggang sa kasalukuyan ay patuloy parin na umiiral ang Ineskaya. Ibinabahagi sa pag-aaral kung paano nila napanatiling buhay ito sa kabila ng pagiging maliit na grupo ng Eskaya pagdating sa bilang ng mga miyembro at sa kabila din ng sinasabi nilang tangkang pagsira nito ng mga mananakop. Nakapagkalap ng datos ang mananaliksik sa pamamagitan ng pagdayo sa barangay Taytay sa munisipyo ng Duero. Sa Taytay matatagpuan ang pinaka nalinang na komunidad ng mga Eskaya. Sa pagdayo ng mananaliksik sa Duero, nakipagpanayam siya sa mga lider ng grupo, sa mga grupo, at sa opisyal ng turismo ng Duero. Ang language plannng ng lingguwistikong si Einar agugen ang ginamit ng mananaliksik na balangkas bilang gabay sa pagsususri. Napagalaman ng mananaliksik na tinuturing nilang katutubo ang kanilang grupo. Bukod dito, hindi naman nila tinuturing ang kanilang mga sarili bilang naiiba mula sa mga Pilipino. Hindi nman nalalayo ang kanilang pisikal na anyo at ang kanilang mga apelyido sa itsura at apelyido ng ibang Bolanon o Pilipino. Sinumulang gamitin ang Ineskaya dahil ito ang ipinatupad ni Datahan. Ito ang naging pundasyon ng pagbuo ng grupo nila. Patuloy nilang ginamit ito upang magpreserba at maprotektahan ito mula sa mga tuluyang pagkawala. Pinangangalagaan nila ito dahil naniniwala sila na ito ang orihinal na wika ng Bohol bago pa man dumating ang mga Kastila. Sa Kabila ng pagiging hindi gaanong kilala at hindi gaanong kadami ang gumagamit, umiiral parin ang Ineskaya ngayon dahil pagbuo ni Mariano ng Grupo. Dahil dito, dumami ang may alam at natutuong mag-Ineskaya. Isa pang dahilan ang takot ng mga Eskaya na tuluyang masira ng mga dayuhan ang wika kaya nagsikap silang ituro ito ng patago sa bawat sumunod na henerasyon. Naging instrumento rin sa pananatili ang pag-angkop ng mga Eskaya sa pagbabago ng panahon. Sa pagdaan ng panahon, naging mas bukas na sila sa pagbabago at dahil dito napanatiling buhay ang Ineskaya. Masasabing naging dahilan din ang pagtatatag ng iba pang Eskayang komunidad sa ibang lugar. Sa paraan ng pagpapanatili, isa sa mga unang ginawa ng mga Esklaya noong nagsisismula palang ang pagbuo ng grupo ang sikretong pagtuturo ng Ineskaya. Kinalaunan, nagpatayo sila ng Eskaya center upang tuwing lingo may lugar kung saan itinuturo ang Ineskaya at kulturang Eskaya tuwing Linggo. Isa pang paraan ng pagtuturo ang pagsama nila sa kurikulum ng elementarya sa kanilang paaralan ang isang asignaturang nagtuturo ng Ineskaya. Dahil ito sa programa ng DepEd para sa mga katutubo sa ilalim ng Alternative Learning System. Panghuli, naging tulong din ang panghalo nila ng Cebuano at Ineksya sa kasual ng pag-uusap upang mas madaling matutunan ang Ineskaya. Bumuo rin sila ng Ineskayang diksyunario upang magkaroon ng sangguniang bokabulariyo ang wika nila. Inukit din nila ang alpabetong Ineskaya sa mga piraso ng kahoy at itinago ito. Umaasa ang mga Eskaya na sa hinaharap, hindi na Cebuano ang mas ginagamit ng mga Eskaya kundi Ineskaya na.