Tawid-diwa sa pananagisag ni Bienvenido Lumbera: Ang bayan, ang manunulat at ang magasing sagisag sa imahinatibong yugto ng batas militar 1975-1979

• Main Author: Cayanes, Dexter B.
• Format: text
• Language: English
• Published: Animo Repository 2010
• Subjects: Lumbera, Bienvenido; Civilization—History; Other Languages, Societies, and Cultures
• Online Access: https://animorepository.dlsu.edu.ph/etd_doctoral/284; https://animorepository.dlsu.edu.ph/context/etd_doctoral/article/1283/viewcontent/CDTG004745_P.pdf
• Institution: De La Salle University

Ang disertasyon na "Tawid-diwa sa Pananagisag ni Bienvenido Lumbera: Ang Bayan, ang Manunulat at ang Magasing Sagisag sa Imahinatibong Yugto ng Batas Militar 1975-1979" ay kritikal na pananaliksik sa kasaysayang pampanitikan at pangkalinangan na umiinog sa pagdalumat sa diwa at ang mahigpit na ugnay sa usapin ng paghulagpos ng diwang makabayan sa konteksto ng kasaysayang bayan. Lilinawin ang pagdalumat sa tawid-diwa bilang pagtawid ng diwang makabayan mulang Himagsikang 1896 tungo sa muling pagsulong ng kilusang bayan na natatanglawan ng Kilusang Pambansa Demokrasya nang dekada sisenta at umigting nang bukana ng dekada sitenta. Kagyat na paghulagpos ito ng bayan at halos kapanabayang pagkamulat at paghulagpos ni Bienvenido Lumbera bilang makabayang intelektuwal/manunulat. Maituturing na nag-umalab ito sa pagkakatatag ng PAKSA kung saan pinamunuan ni Lumbera ang rebolusyunaryong kultural na bisig ng KPD. Ang simulain ng kilusang pambansa demokrasya na namulaklak sa dekada sisenta at sumambulat sa bukana ng dekada sitenta sa PAKSA ay magiging ilegal sa imposisyon ng Batas Militar. Subalit patuloy na huhulagpos sa gulugod ng malikhaing malay at pagkatao ang anti-kolonyal/anti-imperyalistang panulat ni Lumbera sa pamamagitan ng pangulong-tudling na Pananagisag sa magasing Sagisag na malalathala mula 1975-1979. Malawak ang saklaw ng singkad at tingkad ng sirkumbensyunistang pakikitalad ni Lumbera bilang tawid-diwa maipagpapalagay na isang programang kontra-gahum at proyektong postkolonyal ang praktika at sabjektiviti ni Lumbera. Ang matutukoy na erya at salik/kategorya sa P/pananagisag ng radikal/progresibong manunulat/intelektuwal na si Lumbera ay manipestasyon ng mabulas na malikhaing pag-akda/pagharaya ng bayan sa panahon ng matinding panunupil ang imahinatibong yugto ng Batas Militar. Ang tahasang pagtatala ng nailatag na pagsusulong ng pakikibakang kultural, panitikan ng sirkumbensyon at kritikal na pedagohiya/edukasyong makabayan na maaaninaw sa panulat/teksto ni Lumbera sa pamamayagpag ng kanyang “Pananagisag” ay mabisa at masaklaw na ambag sa imbakan ng kamalayang bayan; maituturing na panata ng manunulat/intelektuwal para sa pagtamo ng lantay na kasarinlan at kalayaan ng bayan.