Bató bató sa langit, biyayà ng mala/sákit! Mga naratibong danas ng mga piling Pilipinong kidney transplant recipient at kidney donor

• Main Author: Rodulfo, Flordeliza Sala
• Format: text
• Language: Filipino
• Published: Animo Repository 2023
• Subjects: Kidneys—Transplantation > Philippines; Transplantation of organs, tissues, etc. > Philippines; Medicine and Health Sciences; Other Languages, Societies, and Cultures
• Online Access: https://animorepository.dlsu.edu.ph/etdd_fil/19; https://animorepository.dlsu.edu.ph/context/etdd_fil/article/1021/viewcontent/2024_Rodulfo_Full_text.pdf
• Institution: De La Salle University

Batay sa talâ ng Renal Disease Control Program (REDCOP) ng National Kidney and Transplant Institute (NKTI), tumataas ang bilang ng mga Pilipinong nagkakasakit ng Chronic Kidney Disease (CKD) at ang kung hindi naagapan, humahantong ito sa End Stage Renal Disease (ESRD). Layunin ng pananaliksik na ito na likumin at ilahad ang mga danas ng malasakit ng mga piling kidney transplant recipient at kidney donor at masuri ang pagpapakahulugan nila sa malasakit. Isinalaysay ng mga kidney transplant recipient kung paano nila hinarap ang pagsubok mula sa yugto ng pagkakatuklas na sila ay may CKD hanggang sa yugto pagkatapos ng kidney transplant. Isinalaysay ng mga kidney donor ang kanilang mga danas kaugnay sa pagpapadama ng malasakit sa kanilang mahal sa buhay na hinandugan ng isa sa kanilang mga bató. Ibinahagi naman ng mga nephrologist at kidney surgeon ang iba’t ibang hámon at suliraning hinaharap ng Pilipinas sa larangan ng panggagamot sa bató gaya ng kidney transplant. Inilapat ang teoryang labas, loob, at lalim sa Pagkataong Pilipino ni Dr. Prospero Covar, kaakibat ang Ang Tao sa Ka-taw-an at sa Ka-tau-han: Pag-uugnay sa Pagpapakatao, Pakikipagkapuwa-tao, at Pagkatao ni Dr. Roberto Javier sa pagdalumat ng malasakit. Sa pamamagitan ng katutubong pamamaraan na pakikipagkuwentuhan at pagtanong-tanong, natuklasan na may naratibo ang mga kidney transplant recipient kaugnay sa dama at danas ng malasakit mula sa kanilang pamilya at kapuwa. Nagsilbi itong gamot sa kanilang karamdaman at naging daan upang muling maging produktibo at makabalik sa lipunan. Mula naman sa danas ng malasakit ng mga kidney donor, hindi sila nagsawang tumulong sa pinagkalooban ng bató at wala rin silang inaasahang kapalit sa ginawang pagsasakripisyo at kagandahang loob. Ang mahalaga ay madugtungan ang buhay ng kapamilyang nangangailangan ng tulong. Magkaiba ang pagpapakahulugan ng mga kidney transplant recipient at mga kidney donor sa malasakit. Para sa sa mga kidney transplant recipient, ang malasakit ay nagmula sa mga tulong at suporta mula sa pamilya at kapuwa. Samantala, sa mga kidney donor, umuugat ang kanilang pagmamalasakit sa kanilang espiritwalidad. Naniniwala silang kalooban ng Diyos na sila ang magdugtong ng buhay sa pamilyang may pangangailangan ng bató. Kaugnay nito, may mga sámot-sarìng suliranin at hámong hinaharap ang mga doktor sa larangan ng kidney transplant sa Pilipinas tulad ng pagtaas ng bilang ng mga Pilipinong nagkakasakit ng CKD, kasalatan sa kidney donor, kamahalan ng proseso sa transplant at mga gamot, kakulangan sa pondo, mga doktor na hindi nagsusulong ng adbokasiya ng kidney transplant, mga maling impormasyon sa social media, hindi nakahihikayat na mga patalastas sa pagpapataas ng kamalayan ng mga Pilipino kaugnay sa sakit sa bató, mga ilang kidney transplant na umaasa na lamang sa kanilang pamilya, at ilegal na pagbebenta ng bató. Mahalaga ang pananaliksik na ito sapagkat nabigyan ng pagkakataong mapakinggan ang tinig ng mga nagkasakit kaugnay sa pagharap sa ESRD at magawang malampasan ito sa pamamagitan ng malasakit na nadama mula sa kapuwa. Binigyang-linaw din sa pananaliksik na ito ang mga mga maling míto hinggil sa pagkakaloob ng bató. Mga Susing Salita: Danas, Kapuwa, Kidney Donor, Kidney Transplant Recipient, Malasakit, Naratibo