Kasaysayang pangkapaligiran at araling pangkapaligiran sa wikang Filipino: Katayuan at tunguhin

• Main Author: Juan, Ma. Florina Orillos
• Format: text
• Published: Animo Repository 2016
• Subjects: Human ecology—History; Human ecology—Study and teaching; Environmental Studies
• Online Access: https://animorepository.dlsu.edu.ph/faculty_research/7140
• Institution: De La Salle University

Kung tutuusin, maituturing na hindi na “bago” ang iskolarsyip at pananaliksik na pumapatungkol sa Kasaysayang Pangkapaligiranat Araling Pangkapaligiransapagkat malaon nang mayroong mga pag-aaral—tesis o disertasyon, artikulo sa mga akademikong jornal, at aklat—na natapos at kapagdaka’y nailimbag. Gayumpaman, kadalasang hindi tuwiran o hayag ang pag-uuri ng mga ganitong pag-aaral at pananaliksik bilang Kasaysayang Pangkapaligirano Araling Pangkapaligiranper se—karaniwan ang pangunahing paksa ay Kasaysayang Pampooko kaya’y Kasaysayang Pangkabuhayano Kasaysayang Panlipunan subalit hindi maiwasang ikawing sa kapaligiran o kalikasan. Ilan sa mahahalagang akdang gaya nito ay ginabayan ng pilosopiya, pananaw, at pamaaraan ng Bagong Kasaysayanat isinulat sa wikang Filipino. Ilan sa mga “nanguna” sa ganitong pagpupunyagi ay sina Nilo Ocampo (1982, 1985), Jaime Veneracion (1984, 1986), Elsie Ramos (1992), at Felice Noelle Rodriguez (1992) na pawang pumaksa sa Kasaysayang Pampook—ng Palawan, Bulakan, Tayabas (Quezon), at Zamboanga subalit isinaalang-alang ang aspektong geograpikal at pangkapaligiran sa kani-kanilang isinulat na pag-aaral (Navarro 2012, 35-36). Sa pagpapatuloy ng pag-agos ng panahon, lalo pagkatapos humarap ng sambayanan sa dalawang disaster, ang lindol sa Luzon na may lakas na 7.7 sa Richter scaleat ang kasunod na pagputok ng Pinatubo noong 1991 na napakalawak ng naging saklaw at epekto sa mga mamamayan, nabigyan ng panibagong sigla ang pag-atupag sa pagsusulat ukol sa mga paksang may kinalaman sa mga itinuturing noon na “kalamidad.” Bagama’t ang bulto ng mga pag-aaral na lumabas sa dekadang iyon ay akda mula sa purong Agham, kung saan nakasentro ang pagtalakay sa mga detalyeng siyentipiko, hindi rin maitatanggi ang naging mahalagang ambag ng mga iskolar mula sa Agham Panlipunan, lalo na silang mga nasa Antropolohiya, Geograpiya, Sikolohiya, at Sosyolohiya. Sinipat mula sa iba’t ibang anggulo ng bawat disiplina ang epekto ng mga disaster sa pamumuhay ng mga taong naapektuhan ng mga ito, mula sa kanilang pagiging mga “biktima,” pagbangon mula sa pagkakalugmok tungo sa kanilang katatagan na maipagpatuloy muli ang buhay. Lubos na mahalaga rin ang ambag ng mga disiplina ng Agham Panlipunansa mga naisulat ng literatura ukol sa disaster dahil sa pagbibigay-pokus nila sa katutubong kaalaman at taal na kalinangan upang makaigpaw at makaangkop sa harap ng isang matinding hamon. Matapos ang humigit-kumulang tatlumpung taon, may pangangailangang balikan, pahalagahan, at matuto mula sa mga pag-aaral at pananaliksik na isinakatuparan ng mga iskolar ukol sa kasaysayng pangkapaligiran at araling pangkapaligiran. Layunin ng sanaysay na itong talakayin ang kasalukuyang katayuan, adhikain, at gamit ng dalawang subdisiplina, na nakasulat sa wikang Filipino. Sa huli, may ilang mahahalagang tala ukol sa magiging tunguhin ng mga ito sa hinaharap.