เซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อน : รายงานวิจัย

• Main Authors: กำธร พฤกษานานนท์, รัฐจักร รังสิวิวัฒน์, ปราณี นำชัยศรีค้า, วิชชุดา อานนท์กิจพานิช, ประมวล วีรุตมเสน
• Other Authors: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. คณะแพทยศาสตร์
• Format: Technical Report
• Language: Thai
• Published: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 2009
• Subjects: สเต็มเซลล์ตัวอ่อน
• Online Access: http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/11911
• Institution: Chulalongkorn University

เนื่องจากการใช้เซลล์พี่เลี้ยงที่แยกได้จากตัวอ่อนของหนู เพื่อเลี้ยงเซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อนมนุษย์ มีความเสี่ยงต่อการปนเปื้อนของเชื้อโรคที่มาจากหนู ดังนั้น การศึกษาวิจัยจึงมีจุดประสงค์เพื่อสร้างเซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อนมนุษย์โดยใช้เซลล์พี่เลี้ยงที่แยกได้จากคน เซลล์พี่เลี้ยงชนิดไฟโบรบลาสแยกได้จากผิวหนังบริเวณหน้าท้องของผู้หญิงที่เข้ารับการผ่าตัดทำคลอด ใช้ตัวอ่อนที่เกิดการปฎิสนธิภายนอกร่างกาย และผ่านการแช่แข็งจำนวนสิบตัวอ่อน เพื่อสร้างเซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อนมนุษย์กลุ่ม อินเนอร์เซลล์แมส (inner cell mass: ICM) ของตัวอ่อน 8 ตัวอ่อนถูกแยกออกจากเซลล์โทรเฟคโตเดิร์ม (trophectoderm: TE) โดยการใช้แท่งแก้วไปเปตขนาดเล็ก พบว่ามี หนึ่ง ICM outgrowth เจริญขึ้นมา และสองตัวอ่อนถูกเลี้ยงรวมกับเซลล์พี่เลี้ยงหลังจากที่ย่อยเอาเปลือกหุ้มตัวอ่อนออก พบว่ามี หนึ่ง ICM outgrowth เจริญขึ้นมา ผลการศึกษาสามารถสร้างเซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อนมนุษย์ (human embryonic stem-like cells: hES-like cells) ได้หนึ่งสายพันธุ์ เซลล์ที่มีลักษณะคล้ายเซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อนมนุษย์ที่สร้างได้นี้ มีลักษณะทางกายภาพที่เหมือนเซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อนมนุษย์ ให้ผลบวกต่อการทดสอบการย้อมสีทางอิมมูโนวิทยาต่อ Oct-4 และalkaline phospatase (AP) นอกจากนั้นยังสามารถถูกเหนี่ยวนำให้เปลี่ยนแปลงไปเป็น embryoid body (EB) และเซลล์ประสาท อย่างไรก็ตาม จะได้ทดสอบคุณลักษณะอื่นๆ และ การเหนี่ยวนำให้เซลล์ที่ทำหน้าที่จำเพาะของเซลล์ที่มีลักษณะคล้ายต้นกำเนิดตัวอ่อนที่สร้างได้นี้ในขั้นตอนต่อไป จากการศึกษานี้ทำให้ทราบว่าเซลล์ไฟโบรบลาสที่แยกได้จากผิวหนังของคน สามารถนำมาใช้เป็นเซลล์พี่เลี้ยงในการสร้างเซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อนมนุษย์ทดแทนเซลล์ที่แยกได้จากตัวอ่อนของหนู