การจัดทําแผนงานโครงการสุขศึกษาและส่งเสริมสุขภาพในงานสาธารณสุข ตามหลักการจัดทําโครงการแบบตารางเหตุผลสัมพันธ์

• Main Authors: มณีรัตน์ ธีระวิวัฒน์, Manirat Therawiwat
• Other Authors: มหาวิทยาลัยมหิดล. คณะสาธารณสุขศาสตร์. ภาควิชาสุขศึกษาและพฤติกรรมศาสตร์
• Format: Article
• Language: Thai
• Published: 2021
• Subjects: ตารางเหตุผลสัมพันธ์; แผนงานโครงการ; โครงการสุขศึกษาและส่งเสริมสุขภาพ; งานสาธารณสุข; Logical Framework; Program planner; Health program; Health education strategies; Thai Journal of Health Education
• Online Access: https://repository.li.mahidol.ac.th/handle/123456789/62869
• Institution: Mahidol University

ตารางเหตุผลสัมพันธ์ เป็นเครื่องมือสำหรับผู้รับผิดชอบจัดทำแผนงานโครงการ สรุปเนื้อหาสาระของแผนงาน โครงการลงในตาราง 4 แถวในแนวตั้ง และ 4 แถวในแนวนอน ที่เน้นผลของการดำเนินงานที่ต้องการให้เกิด กลวิธีการ ดำเนินงาน ดัชนีวัดความสำเร็จ และแหล่งข้อมูลหรือวิธีการตรวจสอบความสำเร็จ เนื่องจากต้นฉบับของตารางเหตุผล สัมพันธ์ไม่ได้จัดทำขึ้นเพื่อการวางแผนงานด้านสุขภาพ ดังนั้นในการนำหลักการการจัดทำแผนแบบตารางเหตุผลสัมพันธ์ ไปใช้ในการวางแผนงานสุขศึกษาและส่งเสริมสุขภาพ ควรพิจารณาประเด็นต่อไปนี้ 1. ระดับของวัตถุประสงค์ในช่อง สาระสำคัญโดยสรุป ที่ปะกอบด้วย ปัจจัยนำเข้า ผลผลิต จุดมุ่งหมาย และ เป้าประสงค์ ควรปรับเป็น กลวิธีทางสุขศึกษา วัตถุประสงค์เฉพาะ วัตถุประสงค์ทั่วไป และ เป้าประสงค์ จะทำให้เข้าใจ ตรงกัน 2. แนวคิดผลของโครงการสุขภาพที่ต้องการให้เกิดขึ้นสามารถนำมาใช้ในการกำหนดวัตถุประสงค์ของ โครงการ คือ ผลกระทบของโครงการที่มีต่อภาวะสุขภาพโดยรวม เช่น การเจ็บป่วย การตาย เป็นต้น และ ภาวะเสี่ยงต่อ สุขภาพ เช่น ดัชนีมวลกาย ระดับน้ำตาลในเลือด ภาวะเครียด สามารถกำหนดเป็น เป้าประสงค์ของโครงการ สาเหตุด้าน พฤติกรรมสุขภาพ สามารถกำหนดเป็น วัตถุประสงค์ทั่วไป และ ปัจจัยของพฤติกรรม ได้แก่ ปัจจัยนำ เอื้อ และเสริม สามารถกำหนดเป็น วัตถุประสงค์เฉพาะ 3. หลักการของ เป้าประสงค์เดียว มีจุดมุ่งหมายเดียว ไม่สามารถนำมาใช้ได้ เนื่องจาก ภาวะสุขภาพหรือ ภาวะเสี่ยงทางสุขภาพของปัญหาใดปัญหาหนึ่งไม่ได้เกิดจากสาเหตุเดียว แต่เกิดจากสิ่งแวดล้อมและหรือสาเหตุด้าน พฤติกรรมสุขภาพที่สัมพันธ์กัน ดังนั้นตารางเหตุผลสัมพันธ์ในงานด้านสุขภาพจึงมีวัตถุประสงค์ทั่วไปมากกว่า 1 ได้ 4. เป้าประสงค์ของโครงการที่กำหนด จะต้องคำนึงถึงกลุ่มเป้าหมาย ว่าเป็นกลุ่มป่วยหรือกลุ่มเสี่ยง ป่วยด้วย โรคติดเชื้อ โรคไร้เชื้อหรือโรคเรื้อรัง 5. กลวิธีทางสุขศึกษาจะต้องสอดคล้องกับปัจจัยของพฤติกรรมหรือของสิ่งแวดล้อมที่กำหนดไว้ใน วัตถุประสงค์เฉพาะ และ 6. จะต้องตรวจสอบความสัมพันธ์เชิงเหตุและผลระหว่าง กลวิธีทางสุขศึกษากับวัตถุประสงค์ของโครงการใน แนวตั้งแรก โดยใช้คำถามว่าอย่างไร เช่น กลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานจะควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้อย่างไร (เป้าประสงค์) คำตอบที่ได้คือ วัตถุประสงค์ทั่วไปของโครงการ คือการความคุมการบริโภคอาหารหวาน การออกกำลังกายเป็นต้น